Składniki kosmetyków i ich przenikanie przez skórę
Składniki kosmetyków i ich przenikanie przez skórę

Skóra jest najskuteczniejszym systemem ochronnym naszego organizmu. Izoluje nas od  świata zewnętrznego. Zapobiega przedostawaniu się alergenów, patogenów i innych potencjalnie niebezpiecznych czynników. Jednak jest w stanie wchłonąć, przynajmniej częściowo, niektóre substancje, z którymi się zetknie.

Żeby składnik aktywny mógł przeniknąć przez skórę  musi związać się z zewnętrzną warstwą naskórka. Następnie przekracza tę barierę na dwa sposoby: wchłaniając się przez warstwę rogową naskórka lub przez przydatki skórne. W większości przypadków obydwa sposoby przenikania występują jednocześnie. 

Przejście przez warstwę rogową naskórka

Warstwa rogowa naskórka, to zewnętrzna warstwa skóry, której komórki ulegają ciągłemu złuszczaniu. Przejście przez tę warstwę może odbywać się drogą przezkomórkową i międzykomórkową.

droga przezkomórkowa (transdermalną)                                                  

Składniki aktywne zawarte w kosmetykach przechodzą z komórki do komórki pod warunkiem, że są niewielkich rozmiarów lub są hydrofilowe (rozpuszczalne w wodzie).

droga międzykomórkowa (transepidermalną)

Odbywa się poprzez cement międzykomórkowy. Jest to spoiwo, które sprawia, że zewnętrzna warstwa naskórka jest szczelna. Droga ta przebiega z ominięciem komórek. Tędy przedostają się substancje rozpuszczalne w tłuszczach.

Cząsteczka hydrofilowa będzie miała tendencję do podążania drogą przezkomórkową i będzie w stanie dobrze przejść tylko wtedy, gdy skóra jest dobrze nawilżona. Cząsteczka lipofilowa będzie raczej przechodzić przez przestrzenie międzykomórkowe i przydatki skóry.

Przejście przez przydatki skórne (droga transfolikularna)

Droga przez przydatki skórne to przejście przez mieszki włosowo-łojowe, a znacznie rzadziej przez gruczoły potowe.Ten szlak mogą pokonać substancje dobrze rozpuszczalne w tłuszczach.

Czynniki wpływające na wchłanianie kosmetyków przez skórę

1. Wiek i płeć

Najbardziej przepuszczalna jest skóra niemowląt. Z kolei u osób po 60. roku życia hydrofilowe składniki aktywne przenikają słabiej, skóra z wiekiem staje się przesuszona i odwodniona.

2. Miejsce aplikacji kosmetyku

Składniki kosmetyków nie przenikają przez skórę w równym stopniu na obszarze całego ciała. Można to wytłumaczyć różnicami w grubości warstwy rogowej naskórka. Im ta warstwa jest cieńsza, np. na powiekach, wokół oczu, tym lepsza jest penetracja. Przeciwnie, im naskórek jest grubszy, np. na wewnętrznej stronie dłoni i podeszwach stóp, tym wnikanie jest słabsze.

3. Rodzaj i stan skóry

Skóra grubsza, tłusta, nieoczyszczona jest mniej przepuszczalna.

Podrażniona skóra staje się bardziej przepuszczalna. Podrażnienie może mieć podłoże patologiczne, związane z takimi chorobami jak łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, trądzik. Ale mogą to być także urazy mechaniczne, np. skaleczenia.

Stan nawilżenia skóry, im bardziej jest ona nawilżona, tym bardziej jest przepuszczalna.

Temperatura skóry determinuje penetrację składnika kosmetycznego. Podczas ekspozycji na słońce lub po gorącej kąpieli  temperatura skóry wzrasta, naczynia krwionośne rozszerzają się, a kosmetyki są lepiej wchłaniane.

4. Wielkość i charakter cząsteczki, która musi przeniknąć barierę skórną. Im mniejsza cząsteczka, tym łatwiej będzie wnikać. Optymalna wielkość cząsteczki to poniżej 500 Da (Da – Dalton). Im większa cząsteczka składnika aktywnego, tym trudniej przenika w głąb skóry. A oto  rozmiary niektórych cząsteczek, obecnych w naszych kosmetykach:

retinol 287Da

kofeina 194 Da

tokoferol 430Da

witamina C 176-700Da

wazelina osadza się na skórze, ale nigdy nie wnika w nią ze względu na duży rozmiar cząsteczkowy

cząsteczki wody są zbyt duże, aby mogły zostać wchłonięte przez skórę

5. Stężenie składnika aktywnego – im wyższe stężenie substancji biologicznie aktywnej, tym szybciej przenika ona przez skórę.

6. Obecność w produkcie kosmetycznym substancji przyspieszających wchłanianie, tzw. promotorów wchłaniania. Zwiększają one przepuszczalność warstwy rogowej naskórka. Cząsteczki te ułatwiają przenikanie i przyspieszają dotarcie składników kosmetyków do głębszych warstw skóry. Promotorami wchłaniania w kosmetykach mogą być alkohole, kwasy tłuszczowe, olejki eteryczne.

Jakie składniki kosmetyków są wchłaniane prze skórę?

Woda

Skóra jest nieprzepuszczalna dla wody, z wyjątkiem niewielkiej ilości, która jest dostarczana do warstwy rogowej naskórka. Woda ta nawilża zewnętrzną warstwę skóry, pomaga zachować jej elastyczność i umożliwia przenikanie innym cząsteczkom.

Rozpuszczalniki

Alkohol, aceton, eter, chloroform mają dużą zdolność przenikania przez skórę. Ale ponieważ są bardzo lotne, istnieje nadzieja, że wyparują, zanim zostaną wchłonięte.

Oleje

Oleje mineralne, pochodzące z przetwórstwa ropy naftowej, pozostają na powierzchni skóry i nie są przez nią wchłaniane. Z kolei oleje i masła roślinne przechodzą przez warstwy naskórka i w ten sposób mogą działać regenerująco.

Środki powierzchniowo czynne i emulgatory

Nie przenikają, ale mogą otworzyć drzwi innym substancjom (wzmacniają penetrację).

Olejki eteryczne

Przenikają przez skórę i docierają do krwiobiegu. Olejki eteryczne mają moc, czerpiemy z ich właściwości w pielęgnacji skóry i aromaterapii. Musimy pamiętać, jednak, aby obchodzić się z nimi ostrożnie.  

Liposomy, nanosomy, fitosomy

Są to mikroskopijne cząsteczki, które przenikają przez naskórek i dostają się do głębszych warstw. Transportują w głąb skóry aktywne substancje odżywcze, co przynosi lepsze efekty w pielęgnacji.

Witaminy

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A, E, D są wchłaniane przez skórę.

Wnikanie substancji aktywnych może mieć dwie formy:

kosmetyczną, której zadaniem jest pielęgnacja skóry

leczniczą, której przeznaczeniem jest działanie w konkretnym miejscu lub przedostanie się do krwioobiegu

W przypadku ultradźwięków i jonoforezy składniki są wtłaczane głębiej za pomocą niskonapięciowego prądu galwanicznego i ultradźwięków.

Skóra, zatem, nie wchłania wszystkiego, co na nią nakładamy. To dobrze, bo gdyby tak było, to oprócz szlachetnych składników zawartych w Twoim kremie mogłaby przyjąć mnóstwo chemii. Nasza skóra ma przede wszystkim nas chronić i robi to bardzo dobrze.

 

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl